Wat zijn de fiscale gevolgen van een fusie of overname?

Inhoudsopgave

• Inleiding
• Fiscale aspecten van fusies en overnames
• Verschillende soorten fusies en overnames
• Vennootschapsbelasting bij fusies en overnames
• Overdrachtsbelasting bij fusies en overnames
• Omzetbelasting (BTW) bij fusies en overnames
• Inkomstenbelasting voor aandeelhouders
• Fiscale eenheid en fusies
• Internationale aspecten van fusies en overnames
• Fiscale due diligence
• Fiscale planning en structurering
• Conclusie
• Veelgestelde vragen (FAQ)

Inleiding

Fusies en overnames zijn complexe processen die grote gevolgen kunnen hebben voor de betrokken bedrijven, niet alleen op operationeel en strategisch niveau, maar ook op fiscaal gebied. De fiscale gevolgen van een fusie of overname kunnen aanzienlijk zijn en hebben een grote impact op het uiteindelijke rendement van de transactie. In dit artikel gaan we dieper in op de verschillende fiscale aspecten waarmee bedrijven en aandeelhouders te maken kunnen krijgen bij fusies en overnames.

We zullen de belangrijkste belastingsoorten bespreken die een rol spelen bij fusies en overnames, zoals vennootschapsbelasting, overdrachtsbelasting, omzetbelasting (BTW) en inkomstenbelasting. Daarnaast behandelen we specifieke fiscale regelingen, zoals de fiscale eenheid, en besteden we aandacht aan internationale aspecten van fusies en overnames. Tot slot bespreken we het belang van fiscale due diligence en fiscale planning bij het structureren van fusie- en overnametransacties.

Fiscale aspecten van fusies en overnames

Bij fusies en overnames spelen verschillende fiscale aspecten een rol. Deze kunnen zowel betrekking hebben op de betrokken ondernemingen als op de aandeelhouders. De belangrijkste fiscale aandachtspunten bij fusies en overnames zijn:

• Vennootschapsbelasting
• Overdrachtsbelasting
• Omzetbelasting (BTW)
• Inkomstenbelasting voor aandeelhouders
• Fiscale eenheid
• Internationale belastingaspecten

Het is van cruciaal belang om deze fiscale aspecten zorgvuldig te analyseren en in overweging te nemen bij het plannen en uitvoeren van een fusie of overname. Een gedegen fiscale strategie kan leiden tot aanzienlijke besparingen en kan helpen bij het maximaliseren van de waarde van de transactie.

Verschillende soorten fusies en overnames

Er bestaan verschillende soorten fusies en overnames, elk met hun eigen fiscale implicaties. De meest voorkomende vormen zijn:

1. Juridische fusie

Bij een juridische fusie gaan twee of meer vennootschappen op in één nieuwe of bestaande vennootschap. Het vermogen van de verdwijnende vennootschap(pen) gaat onder algemene titel over op de verkrijgende vennootschap. Deze vorm van fusie heeft specifieke fiscale gevolgen, waarbij onder bepaalde voorwaarden fiscale faciliteiten kunnen worden toegepast om belastingheffing over stille reserves en goodwill te voorkomen.

2. Aandelenfusie

Bij een aandelenfusie worden de aandelen van de over te nemen vennootschap ingebracht in de overnemende vennootschap tegen uitgifte van nieuwe aandelen. Deze vorm van fusie kan fiscaal gefaciliteerd plaatsvinden, waarbij de aandeelhouders van de overgenomen vennootschap hun aandelen kunnen omruilen zonder directe belastingheffing.

3. Bedrijfsfusie

Een bedrijfsfusie houdt in dat een onderneming of een zelfstandig onderdeel daarvan wordt overgedragen aan een andere vennootschap tegen uitreiking van aandelen. Ook hier bestaan fiscale faciliteiten om directe belastingheffing te voorkomen, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.

4. Activa/passiva-transactie

Bij een activa/passiva-transactie worden specifieke activa en passiva van een onderneming overgedragen. Deze vorm van overname heeft doorgaans directe fiscale gevolgen, omdat de overdrachtsprijs moet worden toegerekend aan de individuele activa en passiva.

Vennootschapsbelasting bij fusies en overnames

De vennootschapsbelasting speelt een cruciale rol bij fusies en overnames. De fiscale gevolgen kunnen aanzienlijk zijn, maar er bestaan ook diverse faciliteiten om de belastingdruk te beperken. Enkele belangrijke aspecten met betrekking tot de vennootschapsbelasting zijn:

Fiscale eenheid

Na een overname kan het mogelijk zijn om een fiscale eenheid te vormen tussen de overnemende en overgenomen vennootschap. Dit biedt voordelen zoals de mogelijkheid tot horizontale verliesverrekening en het elimineren van onderlinge transacties. Er gelden echter strikte voorwaarden voor het vormen van een fiscale eenheid, waaronder een minimaal aandelenbelang van 95%.

Verliesverrekening

Bij fusies en overnames is het van belang om rekening te houden met de mogelijkheden tot verliesverrekening. Verliezen van de overgenomen vennootschap kunnen onder bepaalde voorwaarden worden overgedragen, maar er gelden beperkingen om misbruik te voorkomen. De zogenaamde ‘handel in verliesvennootschappen’ wordt fiscaal ontmoedigd.

Afschrijvingen en goodwill

Bij een overname kunnen de activa van de overgenomen vennootschap worden geherwaardeerd, wat kan leiden tot hogere afschrijvingen in de toekomst. Ook kan er sprake zijn van fiscaal aftrekbare goodwill. Het is belangrijk om deze aspecten zorgvuldig te analyseren en te documenteren om discussies met de Belastingdienst te voorkomen.

Overdrachtsbelasting bij fusies en overnames

Overdrachtsbelasting kan een rol spelen bij fusies en overnames, met name wanneer er onroerende zaken betrokken zijn bij de transactie. De belangrijkste aandachtspunten met betrekking tot overdrachtsbelasting zijn:

Verkrijging van onroerende zaken

Bij de verkrijging van onroerende zaken is in principe 2% (voor woningen) of 8% (voor niet-woningen) overdrachtsbelasting verschuldigd over de waarde van de onroerende zaak. Er bestaan echter diverse vrijstellingen en faciliteiten die de belastingdruk kunnen verminderen of zelfs elimineren.

Verkrijging van aandelen in onroerende zaak-lichamen

Indien een vennootschap voor meer dan 50% bestaat uit onroerende zaken en er een belang van ten minste een derde wordt verkregen, kan er sprake zijn van een belaste verkrijging voor de overdrachtsbelasting. Dit is een complex gebied waarbij zorgvuldige analyse noodzakelijk is.

Fusie- en splitsingsfaciliteiten

Voor bepaalde fusies en splitsingen bestaan er faciliteiten waardoor geen overdrachtsbelasting verschuldigd is. Deze faciliteiten zijn bedoeld om herstructureringen te vergemakkelijken en gelden onder specifieke voorwaarden.

Omzetbelasting (BTW) bij fusies en overnames

De omzetbelasting (BTW) kan een belangrijke rol spelen bij fusies en overnames, vooral wanneer er sprake is van de overdracht van activa. De belangrijkste BTW-aspecten zijn:

Overdracht van een algemeenheid van goederen

Wanneer een onderneming of een zelfstandig onderdeel daarvan wordt overgedragen, kan er sprake zijn van een ‘overdracht van een algemeenheid van goederen’. In dat geval is er geen BTW verschuldigd over de transactie. Dit kan een aanzienlijk voordeel opleveren, maar vereist wel dat aan specifieke voorwaarden wordt voldaan.

BTW op transactiekosten

De BTW op kosten die gemaakt worden in het kader van een fusie of overname, zoals advieskosten, kan in sommige gevallen aftrekbaar zijn. De aftrekbaarheid hangt af van de aard van de kosten en de BTW-positie van de betrokken partijen.

Herziening van BTW

Bij de overdracht van onroerende zaken of andere kapitaalgoederen kan er sprake zijn van een herzieningsperiode voor de BTW. Dit kan leiden tot een verplichting om eerder in aftrek gebrachte BTW terug te betalen of een recht op extra BTW-aftrek.

Inkomstenbelasting voor aandeelhouders

Fusies en overnames kunnen ook gevolgen hebben voor de inkomstenbelasting van aandeelhouders. De belangrijkste aspecten hierbij zijn:

Aanmerkelijk belang

Aandeelhouders met een aanmerkelijk belang (5% of meer van de aandelen) kunnen te maken krijgen met inkomstenbelasting in box 2 bij verkoop van hun aandelen. Er bestaan echter doorschuifregelingen die onder bepaalde voorwaarden kunnen worden toegepast om directe belastingheffing te voorkomen.

Aandelenruil

Bij een aandelenruil in het kader van een fusie of overname kan er onder voorwaarden gebruik worden gemaakt van een fiscale faciliteit, waardoor de aandeelhouders hun belastingclaim kunnen doorschuiven naar de toekomst.

Emigratie en immigratie

Bij grensoverschrijdende fusies en overnames kunnen aandeelhouders te maken krijgen met emigratie- of immigratiebepalingen. Dit kan leiden tot conserverende aanslagen of step-up mogelijkheden bij immigratie.

Fiscale eenheid en fusies

De fiscale eenheid is een belangrijke fiscale regeling die vaak een rol speelt bij fusies en overnames. De belangrijkste aspecten van de fiscale eenheid in relatie tot fusies en overnames zijn:

Vorming van een fiscale eenheid

Na een overname kan het mogelijk zijn om een fiscale eenheid te vormen tussen de overnemende en overgenomen vennootschap. Dit biedt voordelen zoals horizontale verliesverrekening en eliminatie van onderlinge transacties. Er gelden echter strikte voorwaarden, waaronder een minimaal aandelenbelang van 95%.

Verbreking van de fiscale eenheid

Bij bepaalde fusies of overnames kan een bestaande fiscale eenheid worden verbroken. Dit kan leiden tot diverse fiscale consequenties, zoals het afrekenen over interne reorganisaties die binnen de fiscale eenheid hebben plaatsgevonden.

Sanctiebepalingen

Er bestaan diverse sanctiebepalingen die van toepassing kunnen zijn bij het verbreken van een fiscale eenheid of bij bepaalde transacties binnen de fiscale eenheid. Het is belangrijk om hier rekening mee te houden bij het plannen van fusies en overnames.

Internationale aspecten van fusies en overnames

Grensoverschrijdende fusies en overnames brengen extra fiscale complexiteit met zich mee. Enkele belangrijke internationale aspecten zijn:

Belastingverdragen

Bij grensoverschrijdende transacties spelen belastingverdragen een belangrijke rol. Deze verdragen bepalen welk land heffingsbevoegd is en kunnen dubbele belasting voorkomen. Het is cruciaal om de relevante verdragsbepalingen zorgvuldig te analyseren.

Transfer pricing

Na een internationale fusie of overname kunnen er nieuwe intragroepstransacties ontstaan. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat deze transacties voldoen aan de arm’s length principes en goed gedocumenteerd zijn om discussies met belastingautoriteiten te voorkomen.

Controlled Foreign Company (CFC) regels

Bij het overnemen van buitenlandse dochtermaatschappijen moet rekening worden gehouden met CFC-regels. Deze regels kunnen leiden tot directe belastingheffing over de winst van laagbelaste buitenlandse dochtermaatschappijen.

Fiscale due diligence

Een grondige fiscale due diligence is essentieel bij fusies en overnames om fiscale risico’s en kansen in kaart te brengen. De belangrijkste aspecten van fiscale due diligence zijn:

Identificatie van fiscale risico’s

Tijdens de due diligence worden potentiële fiscale risico’s geïdentificeerd, zoals openstaande belastingaanslagen, lopende discussies met de Belastingdienst of niet-naleving van fiscale verplichtingen. Deze risico’s kunnen van invloed zijn op de waardering en structurering van de transactie.

Fiscale posities en aangiften

De fiscale aangiften en posities van de over te nemen vennootschap worden geanalyseerd om te beoordelen of deze correct en volledig zijn. Eventuele afwijkingen kunnen leiden tot aanvullende belastingverplichtingen.

Fiscale attentiepunten en warranties

Op basis van de fiscale due diligence kunnen specifieke fiscale garanties en vrijwaringen worden opgenomen in de overnameovereenkomst om de koper te beschermen tegen onvoorziene fiscale risico’s.

Fiscale planning en structurering

Een gedegen fiscale planning en structurering kan de fiscale efficiëntie van een fusie of overname aanzienlijk verbeteren. Belangrijke aspecten hierbij zijn:

Optimalisatie van de overnamestructuur

Door zorgvuldige planning van de overnamestructuur kunnen fiscale voordelen worden behaald, zoals het optimaal benutten van verliesverrekening of het minimaliseren van belastinglekken.

Gebruik van fiscale faciliteiten

Er bestaan diverse fiscale faciliteiten die kunnen worden benut bij fusies en overnames, zoals de bedrijfsfusiefaciliteit of de aandelenfusiefaciliteit. Het is belangrijk om de voorwaarden voor deze faciliteiten zorgvuldig te analyseren en na te leven.

Post-acquisitie integratie

Na de overname is het van belang om de fiscale integratie zorgvuldig te plannen, bijvoorbeeld door het optimaliseren van de groepsstructuur of het implementeren van een efficiënte financieringsstructuur.

Conclusie

De fiscale gevolgen van een fusie of overname zijn complex en kunnen een aanzienlijke impact hebben op het succes van de transactie. Van vennootschapsbelasting tot overdrachtsbelasting, van BTW tot inkomstenbelasting voor aandeelhouders, elk aspect vereist zorgvuldige aandacht en planning.

Het is essentieel om in een vroeg stadium van het fusie- of overnameproces fiscale expertise in te schakelen. Een grondige fiscale due diligence kan potentiële risico’s en kansen blootleggen, terwijl een weloverwogen fiscale strategie kan leiden tot aanzienlijke besparingen en waardecreatie.

Bovendien is het belangrijk om rekening te houden met de steeds veranderende fiscale wetgeving en de toenemende focus van belastingautoriteiten op fusies en overnames. Dit onderstreept het belang van continue monitoring en aanpassing van de fiscale strategie, zowel tijdens als na het fusie- of overnameproces.

Door de fiscale aspecten van fusies en overnames grondig te analyseren en te plannen, kunnen bedrijven en aandeelhouders de fiscale efficiëntie maximaliseren en onverwachte fiscale tegenvallers voorkomen. Dit draagt uiteindelijk bij aan het succes en de waardecreatie van de fusie of overname.

Veelgestelde vragen (FAQ)

1. Wat is het verschil tussen een juridische fusie en een aandelenfusie?

Bij een juridische fusie gaan twee of meer vennootschappen op in één nieuwe of bestaande vennootschap, waarbij het vermogen van de verdwijnende vennootschap(pen) onder algemene titel overgaat. Bij een aandelenfusie worden de aandelen van de over te nemen vennootschap ingebracht in de overnemende vennootschap tegen uitgifte van nieuwe aandelen. De juridische structuur blijft bij een aandelenfusie intact, terwijl bij een juridische fusie één of meer vennootschappen verdwijnen.

2. Kan ik de verliezen van een overgenomen bedrijf altijd verrekenen met de winsten van mijn eigen bedrijf?

Nee, de mogelijkheden tot verliesverrekening bij fusies en overnames zijn beperkt om misbruik te voorkomen. Er gelden strikte voorwaarden voor de overdracht van verliezen, en in sommige gevallen kunnen verliezen zelfs komen te vervallen. Het is belangrijk om de specifieke situatie zorgvuldig te analyseren en eventueel advies in te winnen bij een fiscalist.

3. Wat is een fiscale eenheid en welke voordelen biedt dit bij een overname?

Een fiscale eenheid is een fiscale regeling waarbij twee of meer vennootschappen voor de vennootschapsbelasting als één belastingplichtige worden behandeld. De voordelen hiervan bij een overname zijn onder andere de mogelijkheid tot horizontale verliesverrekening, eliminatie van onderlinge transacties en vereenvoudiging van de fiscale administratie. Er gelden echter strikte voorwaarden, waaronder een minimaal aandelenbelang van 95%.

4. Hoe kan ik voorkomen dat ik onverwachte belastingclaims krijg na een overname?

Om onverwachte belastingclaims te voorkomen, is het essentieel om een grondige fiscale due diligence uit te voeren voorafgaand aan de overname. Hierbij worden de fiscale posities en risico’s van de over te nemen vennootschap in kaart gebracht. Daarnaast is het verstandig om specifieke fiscale garanties en vrijwaringen op te nemen in de overnameovereenkomst om u te beschermen tegen eventuele fiscale tegenvallers.

5. Zijn er speciale fiscale regelingen voor grensoverschrijdende fusies en overnames?

Ja, er bestaan speciale fiscale regelingen voor grensoverschrijdende fusies en overnames, zoals de Europese Fusierichtlijn die fiscale faciliteiten biedt voor bepaalde grensoverschrijdende reorganisaties binnen de EU. Daarnaast spelen belastingverdragen een belangrijke rol bij het voorkomen van dubbele belasting. Het is echter een complex gebied en het is raadzaam om gespecialiseerd fiscaal advies in te winnen bij grensoverschrijdende transacties.